Στο παρόν άρθρο σας παρουσιάζουμε τις αλλαγές στη διαδικασία έκδοσης συναινετικού διαζυγίου.

Με τις διατάξεις του άρθρου 22 του Ν. 4509/2017 (ΦΕΚ 201 Α/22-12-2017) αντικαταστάθηκαν οι διατάξεις των άρθρων 1438 και 1441 του Αστικού Κώδικα, σύμφωνα με τις οποίες το συναινετικό διαζύγιο απαγγελλόταν με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, και εφεξής ορίζεται ότι η συναινετική λύση του γάμου χωρεί μόνο με συμβολαιογραφικό έγγραφο.

Για την έναρξη της διαδικασίας απαιτούνται:

α) Ληξιαρχική πράξη του γάμου

β) Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης

και

γ) Αντίγραφα δελτίων ταυτότητας των συζύγων.

Η διαδικασία έκδοσης συναινετικού διαζυγίου δύναται να ολοκληρωθεί πλέον σε 12 ημέρες και μπορεί να γίνει είτε με την παρουσία των συζύγων σε όλα τα στάδια είτε χωρίς την παρουσία τους, εφόσον εξουσιοδοτήσουν τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους με ειδικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο.

Στην πρώτη περίπτωση, η διαδικασία έκδοσης διαζυγίου ολοκληρώνεται ακολουθώντας τα κάτωθι στάδια:

1ο στάδιο: Υπογραφή της έγγραφης συμφωνίας μεταξύ των συζύγων με την παρουσία των πληρεξουσίων δικηγόρων τους με το γνήσιο της υπογραφής τους να βεβαιώνεται στη Γραμματεία του αρμόδιου Ειρηνοδικείου.

2ο στάδιο: Παρέλευση 10 ημερών από την επομένη της ημερομηνίας θεώρησης του γνησίου της υπογραφής των συζύγων επί της εγγράφου συμφωνίας από τη Γραμματεία του Ειρηνοδικείου και υπογραφή της σχετικής συμβολαιογραφικής πράξης λύσης του γάμου στο Συμβολαιογράφο παρουσία των πληρεξουσίων δικηγόρων τους.

3ο στάδιο (υποχρεωτικό μονάχα εάν έχει τελεστεί θρησκευτικός γάμος): Λήψη εισαγγελικής παραγγελίας από έναν εκ των συζύγων, προκειμένου να λυθεί πνευματικά ο γάμος από την Ιερά Μητρόπολη στην οποία ανήκει ο ιερός ναός όπου τελέστηκε ο γάμος και η λήψη του σχετικού έγγραφου από την Ιερά Μητρόπολη.

4ο στάδιο Κατάθεση αντιγράφου της συμβολαιογραφικής πράξης (και της τυχόν πνευματικής λύσης του γάμου) από έναν εκ των συζύγων στο ληξιαρχείο, όπου έχει καταχωρισθεί η σύσταση του γάμου.

Στη δεύτερη περίπτωση, η διαδικασία έκδοσης διαζυγίου ολοκληρώνεται ακολουθώντας τα κάτωθι στάδια:

1ο στάδιο: Υπογραφή συμβολαιογραφικού πληρεξουσίου από τους συζύγους με το οποίο παρέχουν την εντολή στους πληρεξουσίους δικηγόρους να προβούν α) στην υπογραφή της κοινής συμφωνίας, η οποία ενσωματώνεται στο πληρεξούσιο, β) στην αίτηση για έκδοση της ληξιαρχικής πράξης γάμου και του πιστοποιητικού οικογενειακής κατάστασης, αν δεν τα προσκομίζουν οι σύζυγοι, και στην παραλαβή τους, γ) στην υπογραφή της συμβολαιογραφικής πράξης της συναινετικής λύσης του γάμου, δ) στην κατάθεση της πράξης στο αρμόδιο Ληξιαρχείο. Αν έχει τελεσθεί θρησκευτικός γάμος, να αιτείται από τον αρμόδιο Εισαγγελέα την παραγγελία προς τον αρμόδιο Μητροπολίτη για την πνευματική λύση αυτού και να παραλαμβάνει από τον Μητροπολίτη το σχετικό έγγραφο, το οποίο κατατίθεται στο Ληξιαρχείο μαζί με τα υπόλοιπα έγγραφα (αντίγραφο συμβολαιογραφικής πράξης και αίτηση με την επ’ αυτής εισαγγελική παραγγελία).

2ο στάδιο: Παρέλευση 10 ημερών από την επομένη της ημερομηνίας σύναψης της έγγραφης συμφωνίας από τους εφοδιασμένους με ειδικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο δικηγόρους των συζύγων και υπογραφή της σχετικής συμβολαιογραφικής πράξης λύσης του γάμου στο Συμβολαιογράφο από τους πληρεξούσιους δικηγόρους εντός μηνός από τη χορήγηση της συμβολαιογραφικής πληρεξουσιότητας.

3ο στάδιο (υποχρεωτικό μονάχα εάν υπάρχει θρησκευτικός γάμος) Λήψη εισαγγελικής παραγγελίας από έναν εκ των πληρεξουσίων δικηγόρων προκειμένου να λυθεί πνευματικά ο γάμος από την Ιερά Μητρόπολη στην οποία ανήκει ο ιερός ναός όπου τελέστηκε ο γάμος και η λήψη του σχετικού έγγραφου από την Ιερά Μητρόπολη.

4ο στάδιο Κατάθεση αντιγράφου της συμβολαιογραφικής πράξης (και της τυχόν πνευματικής λύσης του γάμου) από έναν εκ των πληρεξουσίων δικηγόρων στο ληξιαρχείο όπου έχει καταχωρισθεί η σύσταση του γάμου.

Πιο αναλυτικά, το νέο άρθρο 1441 του Αστικού Κώδικα προβλέπει τα εξής:

1. Οι σύζυγοι μπορούν με έγγραφη συμφωνία να λύσουν τον γάμο τους. Η συμφωνία αυτή συνάπτεται μεταξύ των συζύγων με την παρουσία πληρεξούσιου δικηγόρου για καθέναν από αυτούς και υπογράφεται από τους ίδιους και από τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους ή μόνον από τους τελευταίους, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με ειδικό πληρεξούσιο. Η πληρεξουσιότητα πρέπει να έχει δοθεί μέσα στον τελευταίο μήνα πριν από την υπογραφή της συμφωνίας.

Διευκρίνιση: Η έγγραφη συμφωνία αποτελεί ένα ιδιωτικό συμφωνητικό, το οποίο συντάσσεται από τους πληρεξούσιους δικηγόρους των συζύγων και όχι από τον συμβολαιογράφο. Επίσης, απαιτείται ο κάθε σύζυγος να έχει το δικό του πληρεξούσιο δικηγόρο και δεν δύναται ένας δικηγόρος να εκπροσωπήσει και τους δύο συζύγους, όπως γινόταν κατά το παρελθόν, όταν το συναινετικό διαζύγιο απαγγελλόταν με αμετάκλητη δικαστική απόφαση.

2. Αν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, για να λυθεί ο γάμος πρέπει να ρυθμίζεται η επιμέλειά τους, η επικοινωνία με αυτά και η διατροφή τους, με την ίδια ή με άλλη έγγραφη συμφωνία μεταξύ των συζύγων, που υπογράφεται όπως ορίζεται στην παράγραφο 1 και ισχύει για δύο (2) έτη τουλάχιστον.

Διευκρίνιση: Επομένως, εάν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, δεν μπορεί να λυθεί συναινετικά ο γάμος όταν οι γονείς-σύζυγοι δεν έχουν έρθει σε συμφωνία σε σχέση με την επιμέλεια-διατροφή-επικοινωνία των τέκνων. Η συμφωνία έχει ισχύ συνήθως 2 έως 3 έτη. Μετά το πέρας της χρονικής ισχύος της συμφωνίας για την επιμέλεια – επικοινωνία – διατροφή των τέκνων, απαιτείται να υπογραφεί νέα συμφωνία για τα επόμενα 2 έως 3 έτη ενώπιον του συμβολαιογράφου με την ίδια ακριβώς διαδικασία.

3.α) Η έγγραφη συμφωνία για τη λύση του γάμου, καθώς και η συμφωνία για την επιμέλεια, την επικοινωνία και τη διατροφή των ανήλικων τέκνων υποβάλλονται από τους πληρεξούσιους δικηγόρους του κάθε συζύγου, μαζί με τα ειδικά πληρεξούσια σε συμβολαιογράφο.

Διευκρίνιση: Η έγγραφη συμφωνία για τη λύση του γάμου, καθώς και η συμφωνία για την επιμέλεια, την επικοινωνία και τη διατροφή των ανήλικων τέκνων περιλαμβάνονται σε ένα ιδιωτικό συμφωνητικό. Ειδικά πληρεξούσια απαιτούνται και προσκομίζονται μονάχα εάν οι σύζυγοι αποφασίσουν να απέχουν από όλη τη διαδικασία έκδοσης διαζυγίου και αναθέσουν αυτοί στους πληρεξούσιους δικηγόρους τους.

3.β) Η κατάρτιση της συμβολαιογραφικής πράξης της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου απέχει τουλάχιστον δέκα (10) ημέρες από την έγγραφη συμφωνία των συζύγων, η ημερομηνία της οποίας αποδεικνύεται με βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής των συζύγων από τη Γραμματεία του Ειρηνοδικείου της έδρας του συμβολαιογράφου που θα καταρτίσει τη συμβολαιογραφική πράξη.

Διευκρίνιση: Το ιδιωτικό συμφωνητικό το οποίο περιλαμβάνει α) την έγγραφη συμφωνία των συζύγων για τη λύση του γάμου τους και εφόσον υπάρχουν ανήλικα τέκνα β) τη συμφωνία για την επιμέλεια, την επικοινωνία και τη διατροφή των ανήλικων τέκνων, υπογράφεται από τους συζύγους και από τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους ή μόνον από τους τελευταίους, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με ειδικό πληρεξούσιο στη Γραμματεία του Ειρηνοδικείου της έδρας του συμβολαιογράφου και μετά την πάροδο 10 ημερών υπογράφεται η συμβολαιογραφική πράξη.

4. Ο συμβολαιογράφος συντάσσει πράξη με την οποία βεβαιώνει τη λύση του γάμου, επικυρώνει τις συμφωνίες των συζύγων και τις ενσωματώνει σε αυτή. Τη συμβολαιογραφική πράξη υπογράφουν οι σύζυγοι και οι πληρεξούσιοι δικηγόροι τους ή μόνον οι τελευταίοι, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με ειδικό πληρεξούσιο. Η πληρεξουσιότητα πρέπει να έχει δοθεί μέσα στον τελευταίο μήνα πριν από την υπογραφή της πράξης. Όταν η βεβαίωση αφορά στην επιμέλεια, επικοινωνία και διατροφή των ανήλικων τέκνων, η πράξη αποτελεί εκτελεστό τίτλο, εφόσον έχουν συμπεριληφθεί στη συμφωνία οι ρυθμίσεις των άρθρων 950 και 951 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Μετά τη λήξη ισχύος της επικυρωμένης συμφωνίας, μπορεί να ρυθμίζεται η επιμέλεια, η επικοινωνία και η διατροφή των τέκνων για περαιτέρω χρονικό διάστημα με νέα συμφωνία και με την ίδια διαδικασία.

Διευκρίνιση: Η έννοια του εκτελεστού τίτλου στη συμφωνία που αφορά την επιμέλεια, επικοινωνία και διατροφή των ανήλικων τέκνων, σημαίνει ότι σε περίπτωση αθέτησης της συμφωνίας από έναν εκ των συζύγων, ο έτερος σύζυγος δύναται, χωρίς την έκδοση δικαστικής απόφασης (επομένως χωρίς να απαιτείται να περιμένει τη χρονοβόρα και κοστοβόρα διαδικασία έκδοσης δικαστικής απόφασης) να απαιτήσει τη συμμόρφωση του συζύγου που παραβιάζει τους όρους της συμφωνίας και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης να επιβάλει τα μέτρα που ορίζονται στα άρθρα 950 και 951 ΚΠολΔ, δηλαδή:

Α) σε περίπτωση που ο γονέας που δεν έχει την επιμέλεια του τέκνου δεν αποδίδει ή δεν παραδίδει το τέκνο στο γονέα που έχει την επιμέλεια, τότε κινδυνεύει με την επιβολή χρηματικής ποινής ως 100.000 ευρώ και προσωπική κράτηση έως ένα έτος.

Β) σε περίπτωση που ο γονέας που έχει την επιμέλεια παρεμποδίζει το δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα, όπως αυτό καθορίζεται στην έγγραφη συμφωνία, τότε κινδυνεύει με την επιβολή χρηματικής ποινής ως 100.000 ευρώ και προσωπική κράτηση έως ένα έτος.

Γ) σε περίπτωση που ο γονέας που υποχρεούται σε καταβολή διατροφής δεν καταβάλει το ποσό που έχει συμφωνηθεί στην έγγραφη συμφωνία, τότε κινδυνεύει με κατάσχεση εις βάρος της περιουσίας του.

5. Η λύση του γάμου επέρχεται με την κατάθεση αντιγράφου της συμβολαιογραφικής πράξης στο ληξιαρχείο όπου έχει καταχωρισθεί η σύσταση του γάμου.

Διευκρίνιση: Ο γάμος θεωρείται ότι έχει λυθεί από την καταχώρηση της συμβολαιογραφικής πράξης στο ληξιαρχείο. Δίχως την καταχώρηση αυτή, ο γάμος δεν έχει λυθεί.

6. Η ρύθμιση της προηγούμενης παραγράφου 5 δεν καταλαμβάνει τις ήδη κατατεθειμένες αιτήσεις στα δικαστήρια, οι οποίες εκδικάζονται κατά τη διαδικασία που ίσχυε κατά τον χρόνο της κατάθεσής τους.

Διευκρίνιση: Το άρθρο αυτό έχει πρακτικά καταργηθεί, διότι δεν υφίσταται η διαδικασία αυτή στα Πρωτοδικεία.

7. Σε περίπτωση θρησκευτικού γάμου, παραγγέλλεται η λύση αυτού από τον αρμόδιο Εισαγγελέα Πρωτοδικών, ύστερα από αίτηση του έχοντος έννομο συμφέρον η οποία συνοδεύεται από αντίγραφο της συμβολαιογραφικής πράξης. Η αίτηση με την παραγγελία συνυποβάλλονται στην Ιερά Μητρόπολη στην οποία ανήκει ο ιερός ναός όπου τελέστηκε ο γάμος. Η πνευματική λύση του γάμου είναι υποχρεωτική.

Διευκρίνιση: Το έγγραφο της πνευματικής λύσης του γάμου από την Ιερά Μητρόπολη είναι υποχρεωτικό, διότι χωρίς αυτό δεν μπορεί να καταχωρηθεί στο Ληξιαρχείο η λύση του γάμου και δεν ολοκληρώνεται η διαδικασία του διαζυγίου.